سالن های فری استال

عوامل موثر در طراحی جایگاه دام :

سن دام ها :

جانمائی سالن ها متناسب با گروه سنی ، وزن ، شرایط تولید ، مشخصات و ابعاد جایگاه تعیین می گردد ضمن اینکه جایگاه هایی که باید با توجه به ضرورت های ارتباطی در کنار هم و یا در حداقل فاصله ای از هم قرار گیرند مشخص و درجانمائی منظور می شود تا در مواقع مناسب دام های هر گروه بتوانند با گروه دیگری که در ارتباط  هستند را جابجا نمود  .

تولید :

این مورد بیشتر برای گاو کم تولید و پر تولید و خشک مطرح می باشد تا درمواقع لزوم  که باید جابه جا شوند و ازطرفی حداقل فاصله را نیز با سالن شیردوشی داشته باشند .

ارتباط بخش های مختلف گاوداری شیری با همدیگر:

ارتباط زایشگاه با گاوهای آبستن

ارتباط شیردوشی با جایگاه گاوهای دوشا

ارتباط شیردوشی با جایگاه گوساله های شیرخوار

ارتباط انبار کنسانتره، هانکار علوفه و سیلو با سالن های تولید   

انواع سیستم ها و جایگاه های پرورشی دام : 

1- جایگاه بسته

2- جایگاه باز

3- جایگاه نیمه باز

4- جایگاه فری استال

جایگاه بسته :

به مجموعه ای گویند که چهارسمت دامداری کاملاً بسته بوده و هر رأس دام در جایگاه خود به وسیله باکس های مخصوص مهار شده و خوراک و آب در دسترس آن قرار می گیرد. در این نوع ا صطبل هر رأس گاو فضای اختصاصی مربوط به خود را دارد. گاو با تسمه گردنی در محل خود مهار می شود . در این مجموعه اصولاًشیردوشی در همان باکس انجام می شود .

جایگاه باز ( Open shed ) :

جایگاه باز و نیمه باز که نیاز به تو ضیحی ندارد ولی به طور خلا صه جایگاه باز به معنای این ا ست که سه طرف آن محصور بوده و یک طرف آن باز است. دارای یک قسمت مسقف و یک محوطه باز)بهاربند( می باشد که دام ها آزادانه در این قسمت ها گردش می کنند. معمولاً در مناطق سردسیر و و معتدل رو به جنوب و در مناطق گرم سیر رو به جنوب شرقی ساخته می شود .

جایگاه فری استال :( FREE STALL)

جایگاه فری استال به جایگاه  مسقفی که تو سط میله های به طور جایگاه های انفرادی جهت استراحت گاو درنظر گرفته می شود را گویند که اگر به خوبی طراحی مدیریت و ساخته شده با شد می تواند باعث جلوگیری از ایستادن های طولانی همچنین افزایش بهبود کیفیت نشخوار گردد و همینطور نظافت و تمیزی در این نوع جایگاه وضعیت بهتری دارد . فری استال باید طوری طراحی شود که دام های با بزرگترین جثه هم بتواند به راحتی وارد شود، دراز کشیده و استراحت کند و هر زمان که بخواهد بدون مشکل از آن خارج شود .

 اهداف مهمی که در سیستم فری استال تامین می گردد .

افزایش  ضریب سلامت دام

افزایش ظرفیت نگهداری گاو در واحد سطح

افزایش مدت زمان استراحت و نشخوار گاو در حالت دراز کش

کاه ش بار میکروبی شیر تولیدی

کاهش میزان لنگش در گله

کاهش نیروی انسانی

کاهش قابل توجه هزینه های تعویض بستر

کاهش بروز جراحات و صدمات ( له شدگی پستان)

کاهش میزان ورم پستان در گله

  شاخص های مهمی که در ساخت فری استال باید مورد توجه قرار گیرد .

1-گاو با رغبت وارد آن شود

2-به سهولت دراز کشیده و لم بدهد

3-به سهولت بلند شده و بایستد

4-در هنگام بلند شدن یا خوابیدن با مانعی برخورد نکند

اجزاء اصلی یک فری استال شامل:

 1-بخش جدا کننده استال ها (نرده های جانبی)

نرده های جانبی فری ا ستال باید گاو را در ورود به استال و خروج از آن هدایت کرده، به موقعیت قرار گیری گاو در استال کمک کرده و از گاو های موجود در استال های مجاور محافظت کند. موقعیت و اندازه ی دهانه یا ستال، میله ها ، ا تصالات حمایتی و سایر متعلقات باید به نحوی انتخاب شود که شرایط برای گیر کردن گاو،آسیب به نقاط برجسته بدن گاو و سایر آسیب ها را به حداقل برساند. طرح های مختلفی برای نرده های جانبیمورد استفاده قرار می گیرد. نرده های جانبی استال های مدرن به جای اتصال به یک قسمت در ناحیه ی لبه یپشتی استال، فقظ در قسمت جلو اتصال دارند. در طراحی های خاص مورد استفاده در استال های کوتاه گاو بهمنظور خیز به جلو نیاز به چسباندن سر به قسمت جلویی دارد. در هنگام اضافه کردن استال های جدید، استال های کوتاهی که گاو برای بلند شدن در آن ها احتیاج به خیز به کنار دارد، نباید به صورت مجدد در دامداری ساخته شوند . گاو به صورت طبیعی رفتار خیز به کنار را انجام نمی دهد، اما می تواند آن را یاد بگیرد. آسای و امنیت گاو از اهمیت بالایی در طراحی، نصب و مدیریت فری استال ها برخوردار است.

 جدا کننده های استال گاوها را به سمت فضای استراحت هدایت می کنند و آنها را تشویق می کنند تا در حالت مطلوب دراز بکشند و آنها را از گاوهای دیگر جدا و حمایت کنند. شکل جدا کننده ها به کنترل وضعیت گاوها کمک می کند ؛ بلند شدن آنها را راحت تر می کند و احتمال صدمات وارده به گاو را به حد اقل می رساند. ابعاد مناسب استال برخورد گاوها را به حد اقل می رساند . میله گردنی به طور محکم و ایمنی به بالای جدا کننده چسبیده است . فاصله میله پایینی و بستر استال نیز در طرز قرار گرفتن دام و جلوگیری از صدمات وارده واجد اهمیت است. جداکننده های استال به طوری استاندارد شده اند که باعث حذف میله نگه داری کننده در عقب استال می شوند و استفاده از استال را راحت تر کرده اند. دو نوع از مشهورترین اشکال جداکننده ها : " یو" شکل و "واید اسپن" می باشند. در صورتی که طول و عرض استال کافی باشد جداکننده های یو شکل مناسب می باشند. میله پایینی در این نوع از جدا کننده ها باید ۳۰ تا ۴۵ سانتی متر بالاتر از بستر باشدفاصله آزاد کمتر می تواند باعث صدمات به پاهای گاوها شود و بیشتر از این نیز باعث می شود که گاوها زیر این جدا کننده ها در هنگام استراحت حرکت کنند. اخیرا جدا کننده های واید اسپن که در شکل نشان داده شده است مشهور تر شده اند میله پایینی در جلوی استال کوچکتر شده است تا در صورت لزوم گاو فضایی برای جابجایی از اطراف داشته باشد. میله پایینی بعضی از واید اسپن ها دارای شیبی از سمت تخته سینه به سمت بالا دارند .این امر می تواند مقداری از مانع عمودی را که بین میله پایینی و بستر در نزدیکی وسط استال می باشد را حذف کند. بنابر این گاوها میتوانند بصورت اریب در طول استال دراز بکشند.در سایر مدلهای فری استال میله پایینی ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر بالاتر از تخته سینه ادامه پیدا کرده است. چنین مسئله ای فضای موجود بین بستر استال و میله پایینی را کاهش می دهد و طرز قرار گرفتن دام بهتر می شود.

ارتباط بین ساختار استال و بستر استال ؛ طرز قرار گرفتن دام و استفاده از استال را تعیین می کند. به خاطر داشته باشید برای آنکه استال تمیز و خشک باشد ؛ سطح استال باید سه مرتبه در روز تمیز شود و سپس بستر ریزی منظم صورت گیرد.

2-تخته سینه گیر

که به صورت یک لوله یا شکل قابل انعطافی که فرم داده شده باشد، دیده می شود 10 تا 15سانتیمتر ارتفاع داشته و فضای بدنی قابل استفاده برای گاو بر روی بستر استال را تعیین کرده و از حرکت رو به جلو گاو در حال ا ستراحت ممانعت به عمل می آورد. این بخش  باید به اندازه ای با شد که بزرگترین گاو گله به راحتی بر روی سطح استال ها استراحت کند. همچنین باید به نحوی باشد که به گاو اجازه کشیدن اندام قدامی حین استراحت و قدم برداشتن به جلو حین بلند شدن را بدهد .تخته سینه به این منظور طراحی شده است تا گاوها در مکان خود نگه داشته شده و فضای مناسب برای جلو رفتن به هنگام بلند شدن داشته باشند. همچنین با استفاده از تخته سینه انتهای استال تمیز باقی می ماند. تخته سینه باید با ابعاد بدن یا فاصله سینه تا دم یک گاو مطابقت داشته باشد . گاوهای هلشتاین بالغ عموما ۱۶۵ تا ۱۸۰ سانتی متر و گاوهای کوچکتر ۱۵۰ تا ۱۶۵ سانتی متر فضای بین تخته سینه تا انتهای استال را اشغال می نمایند. برای موثر واقع شدن تخته سینه باید آن ۱۰ تا۱۵ سانتی متر بالاتر از سطح بستر قرار گیرد. این ارتفاع حرکت رو به جلوی گاوها را کنترل کرده و به گاو اجازه می دهد که هنگام استراحت کردن دستان جلوی خود را دراز کند(وضعیت عمومی استراحت گاو). بعضی از تخته سینه ها عریض بوده و مدور می باشند و به گاو اجازه می دهند که دستان خود را راحت تر دراز کند. از لوله های پی وی سی ( ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری) نیز می توان استفاده کرد. مکان تخته سینه در فری استالهایی با بستر ثابت از جدول پشتی استال تا انتهای تخته سینه اندازه گیری می شود.

در استالهایی با بستر متغیر ؛ ابعاد بدن گاو روی بستر با توجه به وزنی که دام دارد مشخص میشود. هرچه که دام از بستر بیشتر استفاده می کند ؛ بستر نازک تر شده و تخته سینه نمایان تر می گردد و حرکت دام به سمت جلو را کنترل می کند. علاوه بر این جدول انتهایی استال بیشتر نمایان شده و فضای در دسترس دام کاهش می یابد. هنگامیکه فضا محدود باشد گاوداران برای بهبود مقبولیت استال تخته سینه را بر می دارند. بهترین گزینه این می باشد که تخته سینه را بیشتر به سمت جلو استال ببریم تا هنگامیکه سطح بستر پایین است فضای کافی برای بدن دام وجود داشته باشد. مکان تخته سینه در استالهایی با بستر متغییر از جدول پشتی استال تا انتهای تخته سینه اندازه گیری می شود.
در استالهایی با بستر متغییر ؛ قرار دادن تخته سینه ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر بالاتر از جدول انتهایی به نظر می رسد که بهتر است. هنگامی که استال مملو از بستر است اکثرا تخته سینه پوشیده شده و هنگامی که سطح بستر پایین میباشد تخته سینه بیشتر نمایان می باشد.

3-ریل یا نرده ی گردنی

نرده های گردنی از حرکت رو به جلو بیش از حد گاو حین ورود به استال جلوگیری کرده تا فضای خیز کافی برای ایستادن و لم دادن برای گاو مهیا شود. نرده های گردنی که در جایگاه مناسب قرار دارند متناسب با قد بزرگترین گاو گله بوده و به آن، اجازه ایستادن بر روی استال ها را به نحوی که پاها به طور عمود در زیر حیوان قرار گرفته و بالاترین قسمت گردن در تماس با نرده ی گردنی باشد، می دهند.

میله گردنی باعث میشود زمانی که دام وارد استال میشود بیش از اندازه جلو نرود. در ضمن میله گردنی فضای به جلو رفتن دام به هنگام بلند شدن را نیز حفظ می کند به صورتی که دام می تواند به آسانی بلند شود.میله های گردنی که در مکان مناسبی قرار گرفته باشند باعث می شوند که هر چهار پای دام هنگام ورود به استال در داخل آن قرار گرفته و گاو به اندازه کافی در انتهای استال قرار گیرد تا استال تمیز باقی بماند. در ضمن مکان میله گردنی باید با بزرگترین دام گله تطابق داشته باشد نه با کوچکترین دام گله. برای اینکه راحتی دام در داخل استال افزایش یابد میله گردنی باید در ۱۶۵ سانتی متری از لبه خارجی استال قرار گرفته باشد.ارتفاع بین کف بستر و میله گردنی معمولا ۱۰۵ تا ۱۲۰ سانتی متر از زیر میله گردنی می باشد.

بعضی از گاوداران میله گردنی را در ۱۲۰ سانتی متری بالای سطح بستر با موفقیت قرار داده اند. استالهایی با بستر متغیربه صورت سطح شیبداری از جلو به سمت عقب می باشند. بنابر این میله گردنی اغلب ۱۱۲.۵ تا ۱۱۵ سانتی متر بالاتر از جدول انتهایی استال می باشد. بعضی از گاوداران میله گردنی را روی میله جدا کننده فوقانی و ۱۲۰ سانتی متر بالاتر از جدول انتهایی به خوبی نصب کرده اند ولی آنها یک افزایش نسبتا ثابتی را با تناوب بسترریزی حفظ می نمایند. به خاطر داشته باشید که ارتفاع بسترهای متغییر از ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر بین دو بستر ریزی متوالی باشد. بنابر این طرز قرار گرفتن دام در آنها متفاوت می باشد. این امر از آنجاییکه جدول انتهایی استال بیشتر نمایان میباشد معمولا خوب است و باعث میشود که گاوها روی جدول انتهایی به استراحت نپردازند. فضای اضافی بوجود آمده بین میله گردنی و بستر استال به گاوها اجازه می دهد بیشتر وارد و داخل استال شده و این بدین معنی است که مدفو ع و ادرار بیشتری روی بستر استال جمع می شود . مجددا می گوییم که این نگرانی می تواند با حفظ سطح استال کاهش پیدا کند.

4- لبه جداکننده استال از راهرو  (لبه ی فری استال)

لبه ای فری استال فضای هر استال یا غرفه را از کود موجود در راهرو ها جدا می کند .ارتفاع این قسمت باید به اندازه ای باشد که از ورود کود به استال جلوگیرکند در عوض باید به اندازه ی کوتاه باشد که گاو ها به آسانی به استال وارد شده و از آن خارج شوند.

5-بستر وکفپوش فری استال

بستر و کفپوش فری استال باید سطحی مناسب برای راحتی گاو داشته باشد تا زیر سازی مناسبی حین اقدام  به شستن حیوان و استراحت کردن آن انجام دهد. به منظور راحتی حیوان لایه های بستر وکفپوش باید در محل تماس مچ ، زانو ، لگن ، سینه و شانه ها زیرسازی مناسبی داشته و نرم باشد. برای بستر سازی، می توانید از مت -مترس -ماسه  و کود خشک استفاده نمود.